Krzysztof Pobożniak: Barometr SOIT „X-edycja”, czyli przygody w świecie cyfr ciąg dalszy

Kiedy w 2015 roku wpadłem na pomysł, aby zacząć badać rynek incentive travel w Polsce nie miałem najmniejszego pojęcia, że to autorskie i wówczas, jakby nie było amatorskie badanie tak bardzo się rozwinie i stanie uznanym narzędziem decyzji biznesowych na rynku incentive travel w Polsce.
 
Zacznę może od samej genezy. Nasze Stowarzyszenie Organizatorów Incentive Travel powstało już kilkanaście lat temu, zrzesza firmy – liderów branży, które na co dzień ze sobą konkurują.
Wiadomo, że w przetargach liczy się tylko pierwsze miejsce i każdy z nas szuka pomysłu na to, aby być tym najlepszym. Ale co to znaczy być tym najlepszym? Być w czołówce? Generować większe, obroty a może zyski niż konkurencja? A może mieć największy udział w rynku albo największy zespół?
Przyszedł czas, aby poszukać wiarygodnych odpowiedzi na te pytania. Przyszedł czas na profesjonalizację naszej działalności również w tym aspekcie. Przyszedł czas, aby zweryfikować naszą wiedzę w oparciu o dane a nie jedynie „WYDAJE MI SIĘ”.
 
Co my tak naprawdę wiemy o rynku i konkurencji…
…Bo przecież każdy zarządzający firmą wie najlepiej... A może wydaje mu się, że wie… Na co dzień tylko myślimy, że wiemy jak duży jest rynek incentive, tylko myślimy, że wiemy, ile realizacji może być na naszym rynku i jak w porównaniu z konkurencją wygląda nasza firma... Tylko myślimy, że wiemy, bo tak naprawdę nie mamy na to żadnych danych.
Na te wszystkie pytania nie znaliśmy prawdziwych odpowiedzi i mogliśmy tylko podejrzewać, jaka jest kondycja naszej branży i naszej firmy na tle innych. To stało się powodem, dla którego postanowiłem spróbować zrealizować, wydawałoby się, szalony pomysł, aby ten rynek zacząć mierzyć. Chciałem to zrobić tak, abyśmy mogli porównywać nasze biznesy w sposób mierzalny i wiarygodny. Jednocześnie jednak konieczne było zachowanie anonimowości po to, by podawanie wrażliwych danych było komfortowe dla każdego z uczestników badania.
Badanie było dla członków SOIT dobrowolne i na początku nie wszystkie firmy zdecydowały się w nim wziąć udział. Uczestnicy musieli zaufać, że te dane nigdzie nie wyciekną, że nawet ja, który te dane potem analizowałem, nie będę mieć dostępu do informacji, z jakiej firmy one pochodzą.
Zostały sformułowane pytania, naszym mężem zaufania stała się sekretarz naszego stowarzyszenia, do której firmy biorące udział w badaniu przesyłały anonimowe ankiety. W pierwszym badaniu wzięło udział 86 proc. wszystkich firm zrzeszonych w SOIT.
Badanie jest stosunkowo długie i szczegółowe. Obecny Barometr wypełnia się około dwóch godzin i to mając już wcześniej przygotowane dane. Pytania dotyczą nie tylko liczby zrealizowanych grup i destynacji. W ankiecie firmy podają też budżety, czas trwania wyjazdów oraz liczbę uczestników. Trzeba podać też informacje odnoszące się do kondycji finansowej – obroty, zyski, liczbę zatrudnionych project managerów. Łącznie to około 35 kwestii zawartych w kilka razy większej liczbie pytań...
 
Publicznie nie ujawniamy wszystkich odpowiedzi
W opublikowanych w mediach wynikach badania, odnajdziecie Państwo tylko rąbek tajemnicy. Ujawniamy mniej więcej 30 proc. poruszanych w Barometrze kwestii. Mamy też raporty przeznaczone dla linii lotniczych, hotelarzy czy REP-ów. Pełne badanie jest dostępne wyłącznie dla członków stowarzyszenia, co więcej tylko dla tych, którzy wypełnili ankietę.
Pierwszy raz Barometr został zrealizowany w 2016 roku. Wtedy sam opracowałem pytania, a następnie przeanalizowałem wyniki i opracowałem w formie graficznej. Pierwszy raz przedstawiłem wyniki na Walnym Zgromadzeniu SOIT.
Z zaplanowanych 15 minut prezentacja przeciągnęła się do 40 minut, było mnóstwo pytań. Było też dużo emocji, ponieważ po raz pierwszy firmy mogły zobaczyć na zbiorczych wykresach czy znajdują się powyżej średniej branżowej, czy też może mają jeszcze dużo do zrobienia…
Wśród członków SOIT badanie się przyjęło i stało się o dziwo również czynnikiem integrującym stowarzyszenie. Zobaczyliśmy, jaką te dane mają dla nas wartość. W tej formie badanie zostało zrealizowane jeszcze 3-krotnie, osiągając 91 proc. respondentów, do 100 proc. doszliśmy w 2019 roku. Wówczas też do przeprowadzenia badania zaprosiliśmy wyspecjalizowaną agencję badawczą ABR Sesta, która od tego czasu przeprowadzała dla nas wszystkie kolejne jego edycje.
Wraz z pojawieniem się profesjonalnej sondażowni podejmujemy wyzwanie, aby zmierzyć wartość rynku incentive travel w Polsce. W wynikach za 2019 ogłaszamy po raz pierwszy szacowaną wielkość rynku incentive w Polsce, którą oceniamy na 766 milionów złotych. Wtedy stało się o Barometrze głośno na rynku… i przyszła pandemia…
 
Dane z Barometru bardzo się przydały
Nasze badanie miało też bardzo ważny wpływ na to, co się w naszej branży wydarzyło po wybuchu pandemii, kiedy rynek stanął… Nie mieliśmy jak wykonywać naszej pracy i realizować celów. Potrzebowaliśmy pomocy, ale jak przekonać władze, że nam się coś należy, że mamy duże spadki, że ich skala w naszej branży jest ogromna. Jako jedyna część rynku MICE mogliśmy wesprzeć się wiarygodnymi danymi i udowodnić, jak spadły obroty, mogliśmy wykazać, ile grup było zaplanowanych, jak wyglądała nasza prognoza na rok 2020. Mogliśmy już w marcu, pracując na cyfrach, zaprognozować skalę problemu i udowodnić, że nie mówimy o kilkunastoprocentowych spadkach, ale o zapaści sięgającej 95 proc. To między innymi dzięki naszemu badaniu strona rządowa dostała twarde argumenty, mówiące o tym, jaki wpływ pandemia ma na rynek MICE. Dzięki temu było nam łatwiej rozmawiać i negocjować, czego efekty przyszły chociażby w postaci pomocy PFR, która uratowała niejedną firmę turystyczną.
Barometr jest bardzo dobrym narzędziem biznesowym dla firm reprezentujących zagraniczne DMC, które próbują wejść z ofertą na polski rynek incentive. Wyniki badań pokazują im wyraźnie, jak duży jest rynek incentive travel w Polsce. Mogą one również zobaczyć, ile grup członkowie stowarzyszenia wysłali do danego kraju. To, że robimy wyjazdy do Tajlandii, Singapuru, Włoch czy Argentyny to mało konkretna informacja. Jeśli jednak podamy, ile grup tam zostało zrealizowanych, sytuacja się zmienia.
My mamy te informacje dla kilkudziesięciu destynacji. Tym danym towarzyszy informacja o budżetach i wielkościach grup. Stosunkowo łatwo w rezultacie jest oszacować REP-om wartość naszego rynku i potencjał w nim tkwiący dla ich klientów a naszych poddostawców z innych krajów.
Innym ciekawym uczestnikiem tego rynku są organizacje zajmujące się promocją krajów i regionów turystycznych na przykład Ras al Khaima Tourism Promotion Board czy Saudi Tourism Authority. Informacje zawarte w Barometrze jasno im pokazują, jak duże mogą być potencjalne zyski z promocji danego kierunku.
Musicie Państwo wiedzieć, że to badanie jest unikalne nie tylko w Polsce, ono jest unikalne na rynku światowym! Nie ma bowiem badań, które szacują i tak precyzyjnie definiują ten segment branży w poszczególnych krajach. Zwyczajowo (wydaje się nam…) myślimy, że liderami będą Niemcy, Anglia czy USA. Oczywiście są to bogate kraje, bardzo duże rynki, ale jak przychodzi do decyzji biznesowych, to pokazany w liczbach polski rynek incentive z ponad 1400 grup rocznie (nie ma w tej liczbie grup realizowanych przez firmy spoza SOIT) staje się bardzo atrakcyjnym kierunkiem inwestycji.
Kolejnym beneficjentem naszego badania są linie lotnicze. Dowiadują się od nas o trendach (np. modnych kierunkach) czy wielkości grup. Wnioski płynące z tych danych to np. świadomość potrzeby podstawiania większych samolotów czy zapewnienie lepszej siatki połączeń przez konkretną linię. Z badania korzysta m.in. Emirates Airlines, Qatar Airways czy Turkish Airlines, który małymi kroczkami, ale konsekwentnie buduje swoją pozycje w naszej branży. Nasz krajowy przewoźnik, Polskie Linie lotnicze LOT był w ostatnich latach partnerem naszego stowarzyszenia.
Przed nami jubileuszowa edycja Brometr SOIT 2025. Mam pomysł, aby tym razem to badanie szerzej otworzyć na rynek i wyjść z nim poza Polskę. Może uda się również zainteresować nim rynek eventowy czy konferencyjny, bo na pewno możemy go zmierzyć.
W 2024 roku, polski rynek incentive travel był wart ponad 1 miliard złotych.
 
Autor: Krzysztof Pobożniak – CITP (Certify Incentive Travel Professional), prezes Haxel Events and Incentive sp. z o.o
W branży incentive travel od 33 lat, wiceprezes zarządu Stowarzyszenia Organizatorów Incentive Travel, pomysłodawca i twórca badania rynku Barometr SOIT, członek SITE.